Καθυστέρηση λόγου και ειδική αντιμετώπιση

Η καθυστέρηση της ομιλίας ανησυχεί πολύ συχνά τόσο τους γονείς όσο και τους ειδικούς. Η ανησυχία αυτή υπάρχει, διότι πολλά αναπτυξιακά προβλήματα συνοδεύουν την καθυστέρηση της ομιλίας ενός παιδιού. Είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των δυσκολιών, γιατί μπορεί να επηρεάσουν μετέπειτα την κοινωνική, μαθησιακή και συναισθηματική ζωή του παιδιού.

Πότε λέμε πως έχει καθυστέρηση λόγου;

Για να πούμε πως ένα παιδί έχει καθυστέρηση λόγου πρέπει να γνωρίζουμε τα φυσιολογικά στάδια ανάπτυξης ενός παιδιού. Δηλαδή τι θα έπρεπε να κάνει και να λέει ένα παιδί σε κάθε ηλικία και τι αυτό κάνει. Όταν μιλάμε για καθυστέρηση της ομιλίας, αναφερόμαστε σε παιδiιά πρώιμης ηλικίας στα οποία οι γλωσσικές δεξιότητες της ομιλίας έχουν καθυστερήσει. Ενώ το παιδί μεγαλώνει, η γλωσσική του εξέλιξη δεν συμβαδίζει πάντα με την βιολογική του ωρίμανση από άγνωστα αίτια ή συχνά αποτέλεσμα γνωστής αιτιολογίας όπως διάφορες διαταραχές. Τέλος σημαντικό είναι να ελέγχουμε αν το παιδί μας κατανοεί και αν μας μιμείται, τα στάδια αυτά προηγούνται της λεκτικής ανάπτυξης.

Επιστημονικές μελέτες συσχετίζουν τις μαθησιακές δυσκολίες με την καθυστέρηση του λόγου και τις διαταραχές λόγου. Στη συνέχεια οι μαθησιακές δυσκολίες επηρεάζουν την κοινωνική και συναισθηματική ζωή του παιδιού. Η έγκαιρη διάγνωση και η πρώιμη παρέμβαση είναι πολύ σημαντική, επίσης η καθυστέρηση λόγου είναι ένα βασικό σύμπτωμα που το συναντάμε σε πολλές άλλες σοβαρές διαταραχές της παιδικής ηλικίας.

Ποιές είναι οι προειδοποιητικές ενδείξεις για την καθυστέρηση του λόγου;

                                   Τι θα πρέπει να λέει; Πότε ανησυχούμε;

13-18 μηνών, χρησιμοποιεί πρότυπο επιτονισμό ενηλίκων και παράγει ακατανόητο λόγο	13-18 μηνών, αν το παιδί δεν λέει «μαμά - μπαμπά» αναφερόμενο στο σωστό πρόσωπο με νόημα
13-18 μηνών, έχει ένα εκφραστικό λεξιλόγιο από 3 έως 20 ή περισσότερες λέξεις (κυρίως ουσιαστικά)	13-18 μηνών, αν παίζει με μονότονο, επαναλαμβανόμενο τρόπο χωρίς να προσποιείται π.χ ότι μιλάει στο τηλέφωνο.
19 -24 μηνών, χρησιμοποιεί λεξιλόγιο 50 έως 100 ή και περισσότερες λέξεις, αρχίζει να συνδυάζει ουσιαστικά με ρήματα	19-24 μηνών, αν  το παιδί δεν φλυαρεί με λέξεις και χρησιμοποιεί μόνο το "μαμά- μπαμπά"
19-24 μηνών, είναι 25-50% κατανοητός προς τους ξένους	21-24 μηνών, δεν έχει αναπτύξει τουλάχιστον 10 λεξούλες και δεν γνωρίζει το όνομα του
2-3 ετών, ο λόγος είναι καταληπτός 70%.	2-3 ετών, όταν ο λόγος του είναι ακατάληπτος προς τους ξένους
2-3 ετών, κάνει ερωτήσεις με 1 ή 2 λέξεις και χρησιμοποιεί φράσεις με 3-4 λέξεις.	2-3 ετών, όταν δεν κάνει ερωτήσεις όπως «που μπαμπά;»

Ποια είναι τα πιθανά αίτια και οι παράγοντες για την καθυστέρηση λόγου;

Οι αιτίες μιας καθυστέρησης μπορεί να οφείλονται αφενός στο κοινωνικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο ζει και αναπτύσσεται το παιδί και αφετέρου σε βιογενετικούς παράγοντες. Προβλήματα στη γλωσσική εξέλιξη μπορεί να προκαλέσουν:

Κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες

Τα πρώτα γλωσσικά ερεθίσματα το παιδί τα παίρνει από το οικογενειακό περιβάλλον, όταν το περιβάλλον αυτό είναι φτωχό σε ερεθίσματα το παιδί θα πάρει πολύ λίγα γλωσσικά πρότυπα. Παραδείγματα όπως παιδιά που μεγαλώνουν με ηλικιωμένους ή αλλοδαπές νταντάδες οι οποίες δεν γνωρίζουν τη μητρική γλώσσα του παιδιού ή δεν την χρησιμοποιούν σωστά συντακτικά και έχουν ελάχιστη γλωσσική επικοινωνία, η κακή διαπαιδαγώγηση, η υπερπροστασία ή η αμέλεια συμβάλουν αρνητικά στην γλωσσική εξέλιξη του παιδιού. Ακόμα, παρατηρείται πως παιδιά με διγλωσσία ή παιδιά με συχνές ωτίτιδες στα πρώτο έτος της ηλικίας τους μπορεί να καθυστερήσουν στην ομιλία τους.

Γενετικοί παράγοντες - διαταραχές

Η καθυστέρηση της ομιλίας μπορεί να οφείλεται και να συνδέεται με διάφορες διαταραχές όπως:

§                     Νοητική υστέρηση

§                     Απώλεια ακοής

§                     Αυτισμός

§                     Εγκεφαλική παράλυση

§                     Επιλεκτική αλαλία

§                     Καθυστέρηση ωρίμανσης (αναπτυξιακή καθυστέρηση ομιλίας)

§                     Εκφραστική διαταραχή γλώσσας (αναπτυξιακή εκφραστική αφασία)

Είναι καθυστέρηση ομιλίας ή κάτι άλλο - Γιατί πρέπει να επισκεφτώ έναν ειδικό

Είναι καθυστέρηση λόγου ή η καθυστέρηση λόγου οφείλεται σε κάποια διαταραχή; Είναι πολύ σημαντικό να προσδιορίσουμε που οφείλεται η καθυστέρηση της ομιλίας. Όταν τα αίτια της καθυστέρησης οφείλονται σε κοινωνικούς – περιβαλλοντικούς παράγοντες, τότε είναι ευκολότερο να εντοπιστούν και κατ’ επέκταση να αντιμετωπιστούν. Όταν όμως, η αιτία είναι δυσδιάκριτη τότε θα πρέπει να ζητήσουμε την βοήθεια κάποιου Αναπτυξιακού Κέντρου. Με τη βοήθεια του ειδικού θα γίνει η αναπτυξιακή εκτίμηση μέσω αναπτυξιακού check up, θα εντοπιστούν τα ελλείμματα αν αυτά αφορούν μόνο την ομιλία και την επικοινωνιακή του δεξιότητα ή αν το παιδί αντιμετωπίζει καθυστέρηση στην γενικότερη ανάπτυξη και τις κινητικές του δεξιότητες. Αφού γίνει η διάγνωση - διαφοροδιάγνωση θα ακολουθήσει η εξατομικευμένη θεραπεία της λογοθεραπείας ή ολόκληρης της διεπιστημονικής ομάδας (Αναπτυξιολόγος, Εργοθεραπευτής, Λογοθεραπευτής, Ψυχολόγος).

Τι είναι η λογοθεραπεία;

Η λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την πρόληψη, την αξιολόγηση, τη διάγνωση και την θεραπεία και τη μελέτη των διαταραχών της επικοινωνίας σε παιδιά και ενήλικες.

Πως γίνεται η λογοθεραπευτική αξιολόγηση;

Κατά την αξιολόγηση καταγράφονται οι ικανότητες ενός ατόμου. Αυτό μας βοηθά να καθορίσουμε εάν υπάρχει κάποια επικοινωνιακή διαταραχή, εάν υπάρχει το είδος της διαταραχής και το μέγεθός της. Ακόμα σε μια αξιολόγηση θα συγκεντρώσουμε πληροφορίες οι οποίες είναι απαραίτητες για να θέσουμε τους στόχους του θεραπευτικού προγράμματος. Η αξιολόγηση ποικίλει ανάλογα με τη διαταραχή.  Ο λογοθεραπευτής ξεκινάει την διαδικασία της αξιολόγησης με την συγκέντρωση όλων των απαραίτητων  πληροφοριών, παρατηρεί και καταγράφει συμπεριφορές καθόλη τη διάρκεια της αξιολόγησης. Αργότερα ακολουθεί η χορήγηση τεστ, αυτό μπορεί να είναι ένα επίσημο διαγνωστικό εργαλείο ή να είναι κάποια άτυπη μέτρηση. Οι τομείς που αξιολογούνται είναι η ομιλία - λόγος (κατανόηση - παραγωγή), η ροή, η φωνή (ένταση, σταθερότητα), η ακοή, η κατάποση και η μη λεκτική επικοινωνία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα και σε συνδυασμό με την παρατήρηση και την συλλογή δεδομένων ο λογοθεραπευτής καθορίζει το είδος της διαταραχής και παίρνει αποφάσεις για την αποτελεσματικό πρόγραμμα παρέμβασης που θα ακολουθήσει.

Για την αποτελεσματικότερη διάγνωση και μετέπειτα την αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτείται η συνεργασία του λογοθεραπευτή με μία διεπιστημονική ομάδα, όπως Αναπτυξιολόγος, Ψυχολόγος, Ειδικός παιδαγωγός, Νευρολόγος, Ω.Ρ.Λ, Εργοθεραπευτής, Παιδίατρος.

Ο λογοθεραπευτής καλείται να προσφέρει τις ειδικευμένες υπηρεσίες του σε άτομα με διαταραχές όπως:

§                     Αρθρωτικές – φωνολογικές διαταραχές

§                     Διαταραχές στη ροή της ομιλίας

§                     Ειδική γλωσσική διαταραχή

§                     Καθυστέρηση λόγου και ομιλίας

§                     Διαταραχές φωνής

§                     Βαρηκοΐα

§                     Διαταραχές κατάποσης

§                     Νοητική καθυστέρηση

§                     Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές 

§                     Νευρολογικές διαταραχές

§                     Δυσαρθρίες κ.α

Πως αντιμετωπίζεται η διαταραχή μέσω της λογοθεραπείας;

Ο λογοθεραπευτής σύμφωνα με την αξιολόγηση - εκτίμηση που έχει πραγματοποιήσει, καθορίζει τους στόχους για την αντιμετώπιση του προβλήματος, θέτει μικρούς βραχυπρόθεσμους στόχους τους οποίους το άτομο, καλείται σταδιακά να κατακτήσει και τον τελικό μακροπρόθεσμο στόχο του, δηλαδή το υψηλότερο επίπεδο στο οποίο θα πρέπει το άτομο να φτάσει με την ολοκλήρωση της παρέμβασης.

Άρθρο του κ. Στέλιου Μαντούδη, Αναπτυξιακού Εργοθεραπευτή
Συνεργάτης Πανεπιστημίου Αθηνών
Επιστημονικά Υπεύθυνος των Αναπτυξιακών Κέντρων Mandou

Mε τη συνεργασία της κας Φωτεινής Μιχαηλίδου, Λογοθεραπεύτριας

When Hearing Aids Cause Itchy Ears, What Can be Done?

Question

What can you do when the patient says the hearing instrument is making their ears itch?

Answer

The ear canal has very delicate skin; even a hair may cause itching in the ear.  So no wonder itching or irritation is a common complaint from the hearing aid user who comes in for a follow up visit. Madsen, Larsen and Flink (1991) showed 39% of earmold users experienced itching as a side effect. In many cases, users become accustomed to it and the itching sensation will pass, but there are instances that can be due to other factors and need our attention. These could include such issues as poor fit or allergic reaction to otoplastic materials.

Open Fittings

The domes for open fitting are made from medical grade silicone; allergic reaction is less likely than for a custom earmold. However, some patients can be allergic to the cleaning agent used to clean the dome. Chlorohexadin, a commonly used disinfectant in the clinic, is an example of such an agent.

One of the most common causes of itching for open fitting is poor fit of the dome in the ear canal. Whether it is a thin tube or receiver-in-the-ear (RIE) style, we are dealing with non-customized fitting and limited tube/receiver lengths and dome sizes to select. It follows that the fit cannot be perfect in all cases. When patients do complain about itching/irritation with an open fitting, we need to have a look at the fit. Is the tube too short, pulling the skin of ear too tight, or is it too long, causing the hearing aid to “float” above the ear? A too short tube will cause pressure to the skin; a too loose tube may cause the hearing aid to move easily and cause irritation when the head is moved. Is the dome size right? Try to change the dome size or change to a different type of dome (open dome, tulip dome or closed dome). Is the dome insertion in the canal too deep or too shallow?  Figure 1 shows a pair of thin tubes where the length of the vertical part is about the same, but the horizontal part of the left thin tube is shorter than the right one. This means the right one will go into the ear canal a little deeper.  For RIE devices, if the audiogram falls in the fitting range of more than one power level of receivers, one receiver choice may provide a better fit than the other. For example, the two receivers shown in Figure 2, both from the same manufacturer and for the same hearing aid, have similar gain and output characteristics. However, the receivers are quite different physically and may feel quite different to the individual patient when worn. If the physical fit is good, but the patient still complains about irritation, applying a bit of lubricatant (such as Eargene or Otoease) to the dome may help. Finally, a customized earmold can also solve issues with itching, especially if the itching is caused by the dome not remaining in a stable position in the ear canal.

Figure 1: size 2B (left) vs. size 2A (right) thin tube; the horizontal part is shorter with size 2B thin tube

Figure 2: size 3 medium power receiver (left) vs. size 3 low power receiver (right). The low power receiver is thinner but slightly longer. Although there is a large overlap in the fitting ranges for each receiver, one or the other may provide a better fit for the individual.

Closed Fittings

For closed fittings with custom earmolds/shells, itching or irritation can be due to poor fit, allergy to the otoplastic materials, moisture in the ear or wax accumulation. Have a look at the ear and ask the patient which part is causing the itching. Patients can often guide us to find the irritation site. Check if there is wax accumulation in the ear canal, or any localized redness or swelling. If there is not localized redness, try using something like a cotton swab to touch the ear to find the irritation site. Also check the earmold to see if there is moisture in the sound tube. When there is perspiration in the ear canal, the moisture trapped between the earmold and ear canal will cause an itching sensation. The extra moisture also encourages the growth of bacteria and/or fungus which can exacerbate the issue beyond a subjective itching sensation.

Poor fit is also a common cause of itching. In Madsen and colleagues' (1991) research, no objective changes were observed in 38% of the itching ears; in cases where objective changes did occur, these changes were often limited. When there is visible change, the patient should try to avoid wearing the devices until the changes are completely cleared up. If there is an identifiable protrusion on the earmold/shell that seems to be the cause, an obvious solution is buff the area down. If the offending area is not obvious or it is not possible to buff out, mark the point that causes the irritation and send the earmold to the manufacture for a remake. If the new earmold/shell still causes a problem, it is time to take a new ear impression, perhaps using a different technique (open jaw vs. closed jaw).

Allergy to earmold materials is less common than fit issues but it does happen, especially for earmolds made from acrylic or epoxy resin.  Several acrylics, including polyethylene glycol dimethacrylate, 2-hydroxyethyl methacrylate, methyl methacrylate, triethyleneglycol dimethacrylate, and urethane dimethacrylate have been reported to cause contact dermatitis in the ear (Marshall, Guill & Odom, 1978; Sood & Taylor, 2004; Meding & Ringdahl, 1992). The allergic reaction is often caused by incomplete cure of the monomers. Heating the earmold by boiling it in saline will increase polymerization and reduce the amount of residual monomer, thus alleviating the problem. Having the earmold made from silicone can solve most cases of allergic reaction. Another effective option is to have the earmold gold-plated. If dermatitis does not resolve after the patient has discontinued wearing the hearing aid, referral to a dermatologist is recommended.

Moisture in the ear can be tricky. In order to get rid of the moisture, the vent needs to be large, but for more severe hearing losses, the vent needs to be small to prevent feedback. It is important for patients to schedule regular visits to get their ears cleaned if they have a history of moisture-related issues or wax. Extra wax in the ear will trap more moisture and it takes longer to dry the ear.  Hearing aids should be cleaned and put in a hearing aid dryer during the night.

Apart from the causes discussed, dry skin can cause itching for both open and closed fittings. Dry skin tends to peel or crack and is extremely sensitive to irritation; scratching will further damage the skin and make the itching worse. Alcohol should not be used to clean the ear if the skin is dry as this will also make matters worse. A few drops of olive oil may help keep the ear from getting too dry and also protect it from water. However, do not put oil in the ear if the patient wears RIE or custom aids as this may cause damage to the receiver. Commercial products like Eargene, Otoease and Miracell can also be used to soothe the skin.

Summary

Itching due to wearing hearing aids is common, but it can be treated or alleviated. Make sure the patient gets the best fit; keep both ears and hearing aids clean and dry; use lubricant or moisturizer if needed, switch to non-allergenic material if an allergic reaction occurs, and refer to an ENT or dermatologist when necessary.

References

Madesn, E.F., Larsen, J., & Flink, P.O. (1991). Itching in the external ear - a side effect of ear plugs.  Ugeskr Laeger, 153, 2125-8.

Marshall, M., Guill, A., & Odom, R.B. (1978). Hearing aid dermatitis.  Arch Dermatol, 114(7), 1050-1.

Meding, B., & Ringdahl, A. (1992). Allergic contact dermatitis from the earmolds of hearing aids. Ear Hear, 13(2), 122-4.

Sood, A., & Taylor, J.S. (2004). Allergic contact dermatitis from hearing aid materials. Dermatitis,15(1), 48-50.

original by Tao Cui, Au.D

Eustachian Tube Dysfunction Tests

When is it appropriate to perform eustachian tube dysfunction testing? How is it performed and how are the results interpreted?

Answer

There are several common abnormalities related to Eustachian Tube (ET)function. Among the most common dysfunctions are obstruction occurring as a result of an anatomic abnormality, local mucosal changes created by otitis media or allergies, patulous Eustachian tubes, or palatal myoclonus. The dysfunction can be transitory, as in the case of negative pressure caused by an upper respiratory infection or, in small children, as a result of poor veli palatini muscle - ET vectors. It also can be a chronic condition as in the case of structural changes from radiation, palatal muscle dysfunction (i.e. from a cleft palate), or from reduced mastoid air cell system. Other often overlooked causes for ET dysfunction
include radiation, stroke, and muscular dystrophy. 

The presence of ET dysfunction can be determined subjectively through a history of patient symptoms or objectively by means of direct or indirect measures. In the most basic sense, Eustachian tube function can be assessed with conventional tympanometry. If the tympanogram demonstrates>-250 daPa middle ear pressure ET function is presently abnormal. However,
this result may not indicate chronic dysfunction. However, the absence of negative pressure does not necessarily imply normal ET function. If the tympanogram is normal and if the tympanic membrane is intact, increase the pressure to +400 daPa, have the patient swallow several times or perform a Toynbee (hold nose and swallow) procedure, and redo the tympanogram. If ET function is normal you will see a negative shift in pressure. Then,
pressurize to -400 daPa swallow several times or perform a Valsalva (hold nose and blow) procedure, and redo the tympanogram. If ET function is normal you will see a positive shift in pressure. The total shift in pressure should be at least 15 - 20 daPa. It is important to note that only about 80% of adults (and a lower percentage of children) can properly
perform these procedures. If there is a tympanic membrane perforation or patent ventilating tube, introduce positive (or negative) pressure of approximately 400 daPa. If the ET opens as a direct result of the pressure (i.e. the pressure returns toward 0 daPa) the ET is most likely working properly. If pressure does not equalize, have the patient swallow several times over 20 seconds. If pressure still does not equalize, there is ET dysfunction. 

Patients reporting autophony (hearing their own breathing and echo-like vocalizations) may have a patulous ET. This may be caused by significant weight loss, chronic middle ear dysfunction or hormonal imbalance. To test, set equipment to contralateral reflex decay with a non auditory stimulus (or unplug the contralateral earphone). Instruct patient to a)
breathe quietly through the mouth, b) force breathing through the nose, and c) obstruct the nostril contralateral to the probe and force breathing. A patulous ET would produce compliance changes coinciding with inhalations and exhalations. 

ET measures may be performed prior to repair of TM perforation, surgical placement or removal of ventilating tubes, when the patient reports serious difficulty equalizing pressure, or if the patient reports symptoms suggesting a patulous ET. Remember that while these measures are not infallible, neither is visual inspection, therefore ET testing
provides a valuable and objective verification mechanism. 

original by Robert W. Sweetow, PhD, FAAA